Steeds meer mensen hebben ergens in hun leven psychologische hulp nodig. Maar niet iedereen is gebaat bij dezelfde soort therapie. Als je ooit hulp nodig hebt, is het even goed zoeken naar de therapeut en de therapie die bij je past. Dat is een individueel iets, maar toch wil ik graag delen waarom voor mij achteraf gezien de reguliere psychologie nooit gewerkt heeft en de Jungiaans analytische therapie wel. Veel mensen kennen die laatste namelijk niet.
De reguliere psychologie is grotendeels gebaseerd op de wetenschap. Die wetenschap doet simpel gezegd onderzoek in de werkelijkheid naar de ultieme waarheid daarover, zodat het er een formule of theorie op los kan laten die altijd geldt. Alle schapen zijn wit, zolang we geen zwart schaap zijn tegengekomen. Maar aangezien de werkelijkheid nu eenmaal niet zo eenduidig is en ook bruine en beige en bemodderde schapen voorkomen, lukt het niet altijd om zo’n ultieme theorie vast te stellen. En daarvoor heeft de wetenschap een oplossing bedacht: de statistiek. Brrr, ik had er tijdens mijn studie al een bloedhekel aan en wie niet? De werkelijkheid wordt benaderd aan de hand van gemiddelden en standaarddeviaties. Voor bepaalde, algemene zaken heel handig. Maar niet voor de psychologische ondersteuning van een individu.
Natuurlijk kijkt een reguliere psycholoog ook naar het individu en past hij de theorie die hij heeft geleerd toe op de realiteit die hij voor zich heeft. Maar de ruimte daarvoor is beperkt. Want maatwerk kost tijd en tijd is geld. De verzekeringsmaatschappijen die dat geld moeten betalen, houden dat liever beperkt, tot de maximale vergoeding van acht sessies om precies te zijn (basis zorgverzekering 2011).
Om diezelfde financiële reden wordt in de reguliere psychologie vooral gewerkt met cognitieve therapie, een therapie die zich vooral afspeelt aan de oppervlakte en zich richt op verandering van het problematische gedrag. Bij depressies en angststoornissen wordt, weer om dezelfde reden, vaak gegrepen naar medicijnen. Natuurlijk, wetenschappelijke onderzoeken hebben uitgewezen dat die therapie en medicijnen in veel gevallen helpen. Maar wat is helpen?
Medicijnen nemen symptomen weg. Dat is mooi. Maar elk probleem heeft een oorzaak. Een psychisch probleem heeft een psychische oorzaak. Angsten zijn ontstaan in je verleden, niet door biologische processen in je hersenen. Dat ze te lokaliseren zijn in je hersenen, betekent niet dat ze daar ook veroorzaakt zijn. Hetzelfde geldt voor depressie. Dat los je met medicijnen dus niet op, je onderdrukt het alleen. Natuurlijk kan het in extreme situaties nodig zijn om eerst de situatie tot bedaren te brengen. Maar het lijkt me toch, dat vervolgens werk aan de winkel is om terug te gaan naar de oorzaak en van daaruit het probleem op te lossen. Anders leef je niet je eigen werkelijkheid, maar één onder invloed van een medicijn. Mijn depressie kwam keihard terug nadat ik een tijdje gestopt was. Niet gek, want als je de symptomen niet voelt, is het veel lastiger om het onderliggende probleem op te lossen. Depressie is een belangrijk signaal van je lichaam, dat serieus genomen moet worden en niet weggestopt.
Ongeveer hetzelfde geldt voor cognitieve therapieën. Je leert je gedrag aanpassen, maar van binnen, in de kern van het probleem, verandert er niets. Daar is niets mis mee, voor veel mensen is dat prima en voldoende. Maar voor mij was het dat niet. Soms is er dus meer nodig.
Nadat ik meerdere malen ben vastgelopen in mijn leven en er ondanks pogingen van psychologen en antidepressiva niets werkelijk verbeterde, kwam ik via een collega terecht bij een Jungiaans analytisch therapeute. Daar begon de reis van mijn leven, de reis naar binnen. Individuatie noem je dat: worden wie je werkelijk bent achter het masker van wat je is aangeleerd.
Ik leerde de oorzaken kennen van het gedrag dat me steeds in de problemen bracht: een hele verzameling minitrauma’s uit mijn jeugd. Schokkend was dat. Daarmee leren leven was een proces op zich. Maar het was noodzakelijk om me los te kunnen maken van het afhankelijke kind dat ik nog steeds was. Om te kunnen beginnen met volwassen worden. Ik leerde de overtuigingen kennen waar ik me tot dan toe niet bewust van was geweest, maar die me onbewust steeds beslissingen lieten nemen en dingen lieten doen, waar ikzelf eigenlijk helemaal niet achter stond. Ik leerde wie ik was en wat ik wilde, voorbij alles wat ik dacht te moeten en alle regels en normen die me waren aangeleerd. Een gezonde tiener gaat in haar puberteit al op zoek naar haar eigen waarheden, maar daar was ik te bang en onzeker voor, waardoor ik vast was blijven zitten in het keurslijf van een jurk die me niet paste. Een voor een ben ik de lagen angst en zelfbescherming gaan afpellen die ik om me heen had opgetrokken. Dat ging gepaard met veel pijn en verdriet en nog meer angst. Maar hoe dieper ik kwam, des te beter het werd en ik wist vanaf het eerste moment dat ik op de goede weg was. Vanaf de eerste sessie veranderde er iets in me. Dat had ik tot dan toe nog nooit meegemaakt.
Voor mij werkte het niet om bijgespijkerd te worden naar de maat van wetenschappelijke gemiddelden. Ik had al te veel last van alle normen waar ik aan moest voldoen. Ik had het nodig om zelf te ontdekken wat mijn waarheid was, van binnenuit. Ik moest leren voelen en het contact herstellen met mezelf. Dat heeft veel tijd gekost en heel veel geld, want zelfs dure aanvullende verzekeringen vergoeden maar een deel van zulke ‘alternatieve’ therapie. Maar het is elke cent dubbel en dwars waard geweest en ik had er nog heel wat meer armoede voor over gehad. Het gevoel steeds meer jezelf te worden is letterlijk onbeschrijflijk. Innerlijke rust, vertrouwen in jezelf en het leven en verlost zijn van het lijden van angst en depressie, zijn niet in geld uit te drukken.
Doordat deze therapie mij zoveel gebracht heeft, zou ik het liefst de hele wereld in Jungiaans analytische therapie sturen. Maar dan zou ik dezelfde fout begaan als de wetenschappers waar ik het net over had. Een mens is nu eenmaal een individu en ieder individu is anders en heeft iets anders nodig. Er is niet één algeheel geldende waarheid. Maar weet in elk geval dat er ook in therapieland een keuze is en dat Jungiaans analytische therapie een zinvolle optie kan zijn.
En mocht je toch liever vertrouwen op de wetenschap: er zijn ook wetenschappelijke onderzoeken die hebben aangetoond dat analytische therapie in veel gevallen betere resultaten geeft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten